Kenia-reis: intens, confronterend en onvergetelijk

30 oktober 2023

We reisden met het vliegtuig, per fiets, in safari-busjes, in een boot, in onze eigen bus, met de tuktuk en te voet. We bezochten meisjesinternaten, maakten nieuwe vriend(inn)en en bezochten een swingende kerkdienst. We zwommen, snorkelden, dansten (vaak), zongen (nog vaker) en vergaapten ons op safari aan de overweldigende natuur: de eerste Kenia-reis van het Grotius College (achttien leerlingen en twee docenten) was intens, confronterend en onvergetelijk.

Het Grotius College steunt sinds vorig jaar de Verkaart Foundation, een stichting die al jarenlang meisjesinternaten in Kenia bouwt en daarnaast de lessen en het verblijf in het internaat mogelijk maakt. De Kenia-reizigers van het Grotius – leden van de Kenia-werkgroep – hielpen eerder dit jaar onder meer mee bij een sponsorloop voor de Verkaart Foundation, waarbij alle Grotius-leerlingen samen ruim 10.000 euro bij elkaar holden. Met die 10.000 euro kunnen twintig kansarme Keniaanse meisjes een jaar lang verblijven en les krijgen op een van de meisjesinternaten. “Voor Keniaanse meisjes – die vaak op jonge leeftijd al worden uitgehuwelijkt – is een plek op het internaat een kanskaart’’, aldus Hans Verkaart, de voorzitter van de Verkaart Foundation. “Een kanskaart voor een beter bestaan.”

Uitbundig welkom
Hoe het onderwijs in Kenia eruitziet, ondervonden we vooral de eerste week van de 15-daagse reis. We werden overal uitbundig – met zang en dans – ontvangen, waarna er rondleidingen op de scholen volgden. Het bleek confronterend en fascinerend tegelijk: de meisjes knokken onder moeilijke omstandigheden – veel meisjes op een slaapzaal, naar Nederlandse maatstaven in primitieve omstandigheden en nauwelijks privacy – voor een betere toekomst.
Op de meeste scholen die we bezochten, gaven onze leerlingen presentaties over het Nederlandse onderwijs en de cultuur. Verder gingen we in gesprek met leerlingen en docenten over elkaars leven en wisselden we ervaringen, e-mailadressen en telefoonnummers uit. En we sloten bijna steevast af met gezamenlijke zang en dans, waarbij Keniaanse leerlingen enthousiast meededen met ons ‘lijflied’, De Vliegerdans.

Focus op mogelijkheden
Bijzonder was het bezoek aan de Kwale School for Physically and Mentally Challenged Children in Kwale, dichtbij de grens met Tanzania. Op deze school, ook gesponsord door de Verkaart Foundation, focussen begeleiders niet op de handicaps, op de mogelijkheden van de kinderen, die onder meer werken in de shamba (moestuin) en kleding of kettinkjes leren maken. Aangezien de Keniaanse overheid dergelijke vormen van onderwijs niet financieel ondersteunt, is de school nagenoeg volledig afhankelijk van giften.
Na een eerste bezoek in Kwale kwamen we nog een keer terug, gewapend met groentezaden. We werkten in de moestuin, gaven de zaden een plek en plantten allemaal een boom, ‘a tree of life’, gevolgd door een ‘celebration dance/grow dance’ met de kinderen. Na de arbeid in de tuin speelden we nog een voetbalwedstrijd met gemixte teams. Het leverde alleen maar winnaars op in een opperbeste sfeer: zelfs de wave rolde door het ‘stadion’.

Sportdag
Een ander hoogtepunt was Kingwede, waar we in eerste instantie de school bezochten en materialen (o.a. meegebrachte microscopen, Engelstalige leesboeken, Grotius-shirts en sportmaterialen) achterlieten. Ook hier keerden we terug, voor een overnachting plus sportdag. De overnachting in een meisjes- en jongenszaal was confronterend (hoe verwend zijn wij eigenlijk?), vooral door de spartaanse omstandigheden: douches waar nauwelijks water uit komt, poepen in een gat. Na de overnachting volgde een ronduit feestelijke sportdag, waarbij onze leerlingen en Kingwede-girls zich in gemengde teams lekker uitleefden met onder meer voetbal, volleybal, basketbal, tafeltennis en denksport. De schaakstukken die we vanuit Nederland hadden meegebracht, lieten we achter als cadeau.

Op de fiets
Na een eerste week vol met schoolbezoeken – we bezochten ook een soort mbo waar jongens en meisjes een vak, bijvoorbeeld kapster of elektrotechnicus, leerden – was er in de tweede week meer ruimte voor toeristisch vermaak. Zo maakten we vanuit Ukunda een prachtige, loeihete fietstocht door het binnenland.
Een tweedaagse safari in safaribusjes in Tsavo East – het oudste nationale park van Kenia – was indrukwekkend, waarbij we onder meer een leeuwin, een luipaard, olifanten en giraffen spotten. Onze lodge (Ngutuni Lodge) was ongekend luxe – zeker als contrast met het meisjesinternaat van Kingwede. Met dank aan een vijver tegenover de lodge konden we vanaf de eerste rang het wild spotten. ’s Avonds laat maakte een olifantenparade van twaalf olifanten ons stil en nietig.

Rif
Na een tocht met een glass bottom boat inclusief snorkelen bij een paradijselijk koraalrif vlogen we diezelfde avond via Mombasa en Nairobi terug naar Schiphol. Veel ervaringen rijker, met meer inzicht en begrip voor Keniaanse leeftijdgenoten, met het besef dat we vergeleken met Keniaanse leerlingen ongelooflijk bevoorrecht zijn in Nederland.

Tops en tips
Bij een schriftelijke en mondelinge terugblik/evaluatie van de reis op de laatste dag benoemden leerlingen tops en verbeterpunten voor een volgende reis. Een van de punten is om onze inspanningen voor Kenia vaker door het schooljaar te organiseren, en ook méér acties te organiseren. Maar vooral keken we terug op een memorabele, geweldige reis en unieke ervaring voor iedere tiener.
Door de warmte (de meeste dagen gevoelstemperatuur van 35 graden), het vroege opstaan, de onbevangen blijdschap op de scholen en alle indrukken onderweg was deze Kenia-reis zo veel meer dan gewoon een vakantie. In elk geval hebben we de lokale Keniaanse economie gesteund en we kochten al Keniaanse spullen die we o.a. bij Lichtjesavond gaan verkopen. Verder zijn we (leerlingen en docenten) vooral rijker geworden. Niet in geld, maar in vriendschappen, inzichten en het besef dat kansengelijkheid allesbehalve vanzelfsprekend is.

Dank!
Dank aan iedereen die deze leerzame reis tot een succes heeft gemaakt. In het bijzonder de Verkaart Foundation (Hans Verkaart en zijn team) voor het samenstellen van een ijzersterk inhoudelijk programma, het regelen van een prachtig huis met zwembad en de praktische hulp. Verder bedanken we ouders voor hun support, net als meedenkende/donerende collega-docenten en natuurlijk de achttien meereizende leerlingen. We hebben genoten van jullie – meestal… – tomeloze energie, van het gezang in de bus, de discipline bij onze lange reizen, de gezelligheid en gein bij ons huis en onderweg en jullie open houding om een andere wereld te ontdekken.

Frits!
En een speciaal woord van dank aan collega Frits, de founding father van dit project. Zoals iedereen weet is Frits in kalenderjaren een stokoude man 😊, maar hij is ook leniger en jonger van geest dan menig twintiger. Denker én doener, wereldwijze gids, bedenker van lol en gekkigheid, fantastische collega, strenge schoolmeester als het moet, maar bovenal begripvolle ‘vader’ van achttien pubers met ieder hun eigen temperament: zonder Frits was het allemaal niet mogelijk geweest. De ‘droom’ van Frits was om Keniaanse en Nederlandse leerlingen met elkaar in contact te laten komen, te leren van elkaar en van elkaars cultuur, en tieners bijzondere ervaringen te bieden. Aan de reacties te horen/lezen is dat vrij aardig gelukt.

Asante sana! (dankjewel!)

PS: voor een ‘dagboek’ met filmpjes en foto’s over deze reis kun je nog steeds terecht op Polarsteps.